Yazarlar / Deniz Gökçe

Konu: Yazarlar / Deniz Gökçe 26.03.07 23:52

Yazarlar / Deniz Gökçe

Borç nominal olarak da azalıyor!
deniz.gokce@aksam.com.tr

Ülkemizde insanlar bir türlü rahatlayıp, makroekonomik iyileşmeleri gözlemleyip, “artık galiba biz de normal bir ekonomi olabilme yolundayız” diyemiyorlar.

Şu anda Türkiye bütçe açığı açısından Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan’dan daha düşük bir bütçe açığına sahip. Bu en son ne zaman gerçekleşmişti ki? Şu anda yüzde 3 sınırının altına girmiş bulunuyoruz. 2001 yılında yüzde yirmi düzeyinin üstünde idik (GSMH oranı olarak)!

Şu anda Türkiye’nin toplam net kamu borcu da yüzde altmış sınır rakamının altına indi ve yıl sonunda yüzde 57 gibi bir düzeye ulaşacak. 2001 yılında yüzde 91 civarında idik. (GSMH oranı olarak)

Bu tür gerçekleri söylediğiniz zaman birkaç klişe itiraz gelmekte.

Birincisi, borç oransal olarak azalıyor ama nominal olarak artıyor deniliyor. İkincisi, dış borcu çevirmemiz cari denge açığı ortamında çok zor deniliyor. Bunlara makul cevaplar verirseniz de, bu sefer, “İyileşme bize yansımıyor” deniyor. Ayrıca “kur nedeni ile böyle oluyor” deniyor. Yani düzelme horlanıyor!

Ama biz gene de cevpaları dayayalım! Türkiye’nin net kamu dış borcu 2001 yılındaki GSMH oranı olarak yüzde 37.8 sayısından 2005 ortasında yüzde 13.2 değerine indi. Yani dış borcumuz hızla oransal olarak düşülmekte.

Net kamu iç borcumuz ise zirvede olduğu 2001 yılında yüzde 52.8 iken, şimdi yüzde 45.2 düzeyine inmiş, yani dış borca oranla daha az iniş sergilemiş.

Ama bu hafta ilan edilen iç borç istatistiklerinde hoş bir sürpriz gündeme geldi. Aşağıda tablo sürprizi gösteriyor.

Ekim ayında iç borç stokumuz nominal olarak gerileyerek, eylül ayındaki 243.2 milyar YTL düzeyinden 242.8 milyar YTL düzeyine indi. Özelleştirmeler ve yabancı sermaye girişi ortamında bu düşüşün devam etmesi beklenmeli. İç borç stoğunun dolar düzeyi de benzer gidişat sergiliyor. Eylül sonunda 181.4 milyar dolar iken, ekim sonunda 180.2 milyar dolar düzeyine düştü.

Yani olgu pek kurla ilişkili değil!

Düşme nakit dışı iç borç stoğundaki düşmeden kaynaklanıyor. Nakit dışı denen ve piyasada satılan değil, kamusal görev zararları ve kriz deliklerini kapamak için çıkartılan, kamudan kamuya verilen borç senetlerinin bazılarının vadeleri dolduğu için borç stoğunda düşüş var.

Dikkatli bir göz iç borç stoğunun artış hızının önemli ölçüde hız kesmiş olduğunu görebilir. İç borç stoğundaki artış hızı büyük ölçüde TÜFE artışına eşitlendiğinden borç stoğu reel olarak bir artış sergilemiyor.

Borç konusunda büyük rahatlamanın 2007 sonunda geleceğini düşünen biz artık, rahatlamanın daha erken geleceğini ve nominal azalmaların özelleştirme ve yabancı sermaye girişi ortamında olağan hale geleceği günlere yakın olduğumuzu görmekteyiz. Yeter ki siyaset saçma ve çocukça nedenlerle kargaşaya götürülmesin!

24.11.2005